Ponga® is de verzamelnaam van een aantal uit Nieuw
Zeeland afkomstige boomvarens uit de geslachten Dicksonia en Cyathea. De naam
Ponga® is al heel oud, het zijn de Maori's, de oorspronkelijke bewoners van
Nieuw Zeeland, die de indrukwekkende varens zo noemden, met name de soort
Cyathea dealbata (de Silverfern). De unieke vorm van het opgerolde blad
gebruiken de Maori's heden ten dagen nog steeds als tatoeage op hun gezicht.
Z e e r a p a r t e p l a
a t s
Boomvarens
zijn oud, heel oud zelfs. De meeste (boom)varens die nu nog "overal"
te vinden zijn, stammen uit tijdperken die bekend staan als Trias, Jura en Krijt
(respectievelijk 250 - 210, 210 - 140 en 140 - 65 miljoen jaar geleden). Samen
met Reuzenpaardestaarten overheersten ze de flora in grote delen van de wereld.
Pas in het midden van het Krijttijdperk namen bloemplanten de alleenheerschappij
van varens over. De boomvarens in hun oorsprongsgebied bereiken hoogten van 10
tot 20 meter! Ze hebben een exotische uitstraling en iets mysterieus. Bij varens
denk je vaak aan betrekkelijk kleine planten en niet aan planten met zulke
indrukwekkende "stammen". Varens zijn uniek, in de
ontwikkelingsgeschiedenis van de planten op aarde nemen ze een heel belangrijke
plaats in. Het is de eerste plantengroep met heuse bladeren en tevens de laatste
die het zonder bloemen moet stellen. Als een soort erfenis van lang vervlogen
tijden kennen de varens nog steeds een jeugdstadium waarbij het blad ontbreekt.
Het gemis aan bloemen wordt ruimschoots gecompenseerd door de schitterende,
veelal samengestelde bladeren en vooral ook de wijze waarop deze bladeren zich
ontrollen.
F
a s c i n e r e n d e v e r s c h i j n i n g
Gewone varens zijn al uitermate populair, Ponga's®
(boomvarens) zullen dat zeker gaan worden. In cultuur zijn ze nieuw; met hun
fascinerende verschijning zullen ze snel de harten van talloze
plantenliefhebbers winnen. Hoewel nieuw is betrekkelijk; er bestaat een foto uit
1900 genomen in de Leidse Hortus Botanicus, waarop een tuinman staat afgebeeld
voor de toenmalige Victoriakas met naast zich een naar schatting 4 à 5 meter
hoge boomvaren, die als kuipplant door het groene leven gaat.
V o o r a l k u i p p l a n t
Ponga's® kunnen op verschillende manieren worden
toegepast; als kamerplant, als kuipplant en als tuinplant. Ze verdragen
temperaturen van -10 graden C tot -15 graden C! In geval hij 's winters buiten
blijft is inpakken van de stam met riet, stro, vliesdoek of noppenfolie
noodzakelijk en ook de grond moet worden afgedekt. De beste mogelijkheden zitten
ongetwijfeld in het toepassen als kuipplant. De planten worden 's winters gewoon
binnen gehaald, nadat het blad aan de eerste nachtvorsten ten offer is gevallen.
De bewaarplaats mag desnoods donker zijn, knip het oude blad eraf. De stam mag
ook in de winter niet uitdrogen. In het voorjaar kan de Ponga® weer naar
buiten. Watergeven moet boven op de stam gebeuren. Het water sijpelt langzaam
naar beneden en zo wordt voorkomen dat de stam uitdroogt. Zet de Ponga® op een
beschutte plaats en geef af en toe palmenmest. Ponga's® gedijen zoals varens
betaamt uitstekend in de schaduw.
Verzorgingstips:
niet in de volle zon
1 x per week water geven + 1 x per maand palmenmest